Vay thế chấp ngân hàng không có khả năng trả bị xử lý ra sao?

Trong bất kỳ trường hợp vay vốn nào tại ngân hàng thì khách hàng cũng phải có nghĩa vụ hoàn trả đầy đủ cả gốc và lãi cho ngân hàng. Nếu khách hàng mất khả năng chi trả cho khoản vay thì số tiền nợ lúc này sẽ được chuyển thành nợ quá hạn. Lúc này ngân hàng sẽ xử lý theo quy định của mình và quy định của Pháp luật để tiến hành thu hồi số nợ khách hàng còn thiếu. 

Vay thế chấp ngân hàng không trả được có sao không?

Theo quy định tại điều 463 Bộ luật Dân sự 2015, hợp đồng vay tài sản là sự thỏa thuận giữa các bên, theo đó bên cho vay giao tài sản cho bên vay; khi đến hạn trả, bên vay phải hoàn trả cho bên cho vay tài sản cùng loại theo đúng số lượng, chất lượng và chỉ phải trả lãi nếu có thỏa thuận hoặc pháp luật có quy định. Việc trả nợ đúng hạn chính là nghĩa vụ của bên vay. Thông thường trong hợp đồng vay, hai bên sẽ có thỏa thuận thế chấp tài sản để làm biện pháp đảm bảo.

Cũng theo điều 56 Nghị định 163/2006/NĐ-CP, tài sản đảm bảo trong hợp đồng vay thế chấp sẽ bị xử lý trong các trường hợp:

"1. Đến hạn thực hiện nghĩa vụ được bảo đảm mà bên có nghĩa vụ không được thực hiện hoặc thực hiện không đúng nghĩa vụ.

2. Bên có nghĩa vụ phải thực hiện nghĩa vụ được bảo đảm trước thời hạn do vi phạm nghĩa vụ theo thỏa thuận hoăc theo quy định của pháp luật.

3. Pháp luật quy định tài sản bảo đảm phải được xử lý để bên bảo đảm thực hiện nghĩa vụ khác.

4. Các trường hợp khác do các bên thỏa thuận hoặc pháp luật quy định."

Trong trường hợp không trả nợ đúng hạn thì sẽ được xem là hành vi vi phạm nghĩa vụ trả nợ của bên vay. Đồng thời, nếu trong hợp đồng vay có thỏa thuận về thế chấp tài sản, tài sản thế chấp này sẽ bị đem ra xử lý.

Nghiêm trọng hơn, nếu bên vay có khả năng trả nợ nhưng cố tình không trả thậm chí sử dụng thủ đoạn gian dối hoặc bỏ trốn nhằm chiếm đoạt tài sản thì có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự về Tội lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản.

Điều 175 Bộ luật Hình sự 2015, sửa đổi bổ sung năm 2017, tùy vào mức độ vi phạm, người phạm tội lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản có thể bị phạt tù đến 20 năm, phạt tiền đến 100 triệu.

Quy định của pháp luật xử lý các trường hợp vay có tài sản đảm bảo

Theo điều 56 của nghị định 163/2006/NĐ-CP về giao dịch bảo đảm thì bên cho vay có quyền xử lý tài sản đảm bảo trong các trường hợp sau:

• Đến hạn thực hiện nghĩa vụ được bảo đảm mà bên có nghĩa vụ không thực hiện hoặc thực hiện không đúng nghĩa vụ.
• Vi phạm nghĩa vụ theo thoả thuận hoặc theo quy định của pháp luật
• Các trường hợp khác do các bên thỏa thuận hoặc theo quy định của pháp luật

Như vậy dù nguyên nhân chậm trả nợ do chủ quan hoặc khách quan thì ngân hàng vẫn sẽ có quyền được xử lý tài sản đảm bảo để thu hồi số tiền khách hàng còn nợ.

Tài sản đảm bảo được đem ra đấu giá khi khách hàng mất khả năng trả nợ

Thời hạn xử lý tài sản thế chấp khi không thể trả nợ

Theo quy định tại Điều 62 Nghị định 163 năm 2006, tài sản bảo đảm được xử lý trong thời hạn do các bên thỏa thuận. Nếu không có thỏa thuận thì người xử lý tài sản (bên cho vay hoặc người được bên cho vay ủy quyền) có quyền quyết định về thời hạn xử lý, nhưng không được trước 07 - 15 ngày đối với bất động sản, kể từ ngày thông báo về việc xử lý tài sản bảo đảm.

Trong trường hợp tài sản bảo đảm có nguy cơ bị mất giá trị hoặc giảm sút giá trị, quyền đòi nợ, giấy tờ có giá, thẻ tiết kiệm, vận đơn thì người xử lý tài sản có quyền xử lý ngay, tuy nhiên phải thông báo cho các bên nhận đảm bảo khác về việc xử lý tài sản đó (theo khoản 2 Điều 61 Nghị định 163). 

Cũng theo Nghị định 163, khoản 1 Điều 63 quy định, nếu hết thời gian ấn định trong thông báo mà bên giữ tài sản bảo đảm không giao tài sản thì người xử lý tài sản có quyền thu giữ tài sản đảm bảo hoặc yêu cầu Tòa án giải quyết.

Quy định của ngân hàng về xử lý nợ quá hạn

Quy trình xử lý nợ quá hạn vay thế chấp của các ngân hàng đều tuân thủ theo quy định của pháp luật vì thế sẽ gồm những bước cơ bản sau:

• Bước 1: Nhắc thúc nợ khách hàng để đôn đốc việc trả nợ. Ở bước này tùy vào thời gian chậm trả mà ngân hàng sẽ chuyển nhóm nợ quá hạn tương ứng.
• Bước 2: Nếu như xác định khách hàng không còn khả năng trả nợ ngân hàng sẽ tiến hành khởi kiện ra tòa dân sự để tiến hành thủ tục bán đầu giá tài sản đảm bảo.
• Bước 3: Tiến hành thủ tục bán đấu giá để phát mại tài sản. Số tiền bán đầu giá từ tài sản đảm bảo sẽ được ưu tiên trả nợ cho khoản vay. Số tiền còn lại nếu có sẽ chuyển trả cho khách hàng.

Như vậy phát mại tài sản sẽ được thực hiện công khai theo hình thức đấu giá. Lúc này ngân hàng sẽ là bên được quyết định giá tài sản phát mại. Khách hàng sẽ không còn quyền sở hữu tài sản của mình. Mọi quá trình bán đầu giá tài sản sẽ do ngân hàng thực hiện.

Trường hợp khách hàng cố tình không giao tài sản đảm bảo thì ngân hàng có quyền thu giữ tài sản hoặc yêu cầu các cấp chính quyền như cơ quan Công an, Ủy ban nhân dân xã, phường...tiến hành thu giữ tài sản. 

Thủ tục thực hiện đấu giá tài sản đảm bảo thu hồi nợ

Đấu giá tài sản là hình thức bán tài sản công khai. Ai trả giá cao nhất sẽ được quyền mua tài sản. Lưu ý là các bên tham gia đấu giá phải trả giá từ thấp đến cao, người sau bắt buộc phải trả giá cao hơn người trước nếu muốn mua.

Quy trình đấu giá được thực hiện qua các bước sau:

• Bước 1: Ngân hàng thuê đơn vị thẩm định lại giá trị tài sản đảm bảo của khách hàng để làm căn cứ cho việc đấu giá
• Bước 2: Ngân hàng tiến hành ký hợp đồng dịch vụ đấu giá với cá tổ chức đấu giá để thực hiện việc bán tài sản công khai. 
• Bước 3: Thông báo công khai việc đấu giá ít nhất 15 ngày với tài sản là bất động sản và tối thiểu 7 ngày với tài sản khác. 
• Bước 4: Nhận đăng ký tham gia đấu giá của các bên 
• Bước 5: Thực hiện đấu giá công khai tại địa điểm theo quy định.

Khi nào thì không trả được nợ vay ngân hàng sẽ phải đi tù?

Thông thường khi khách hàng vay thế chấp không trả được nợ vay sẽ chỉ bị xử lý theo luật dân sự, phát mại tài sản để trả nợ. Tuy nhiên nếu như phát hiện ra hành vi gian dối của khách hàng như có khả năng trả nợ nhưng cố tình trây ì không trả nợ, bỏ chốn khỏi nơi cư trú để trốn tránh trách nhiệm trả nợ. Trường hợp này không những khách hàng bị phát mại tài sản mà còn có thể bị phạt tù vì hành vi gian dối của mình.

Chính vì điều này mà trong mọi trường hợp không trả được nợ khách hàng cần phối hợp với ngân hàng để trả nợ và khai trung thực thông tin để tránh bị phạt tù.

Đăng ký tư vấn cách xử lý khi bị nợ quá hạn

Đăng ký ngay