Lưu ký chứng khoán là gì? Có bắt buộc phải lưu ký chứng khoán?

Lưu ký chứng khoán là gì?

Lưu ký chứng khoán là chuỗi các hoạt động bao gồm: nhận ký gửi, bảo quản, chuyển giao và ghi nhận quyền sở hữu chứng khoán.

Chứng khoán sau khi lưu ký sẽ tồn tại dưới hình thức dữ liệu điện tử, tích hợp vào tài khoản đầu tư chứng khoán của nhà đầu tư trên cơ sở đăng ký ở công ty chứng khoán hoặc VSD.

Dễ hình dung, sau khi lưu ký chứng khoán, nhà đầu tư được giao dịch chứng khoán trên sàn thay vì phải đến trực tiếp tổ chức phát hành để thực hiện giao dịch.

Hệ thống lưu ký chứng khoán sẽ bao gồm: Trung tâm lưu ký chứng khoán Việt Nam (VSD) và Thành viên lưu ký chứng khoán (công ty chứng khoán và ngân hàng thương mại được cấp phép).

Hiện nay, khi mở mới thành công tài khoản chứng khoán tại các công ty chứng khoán, tài sản chứng khoán mà nhà đầu tư sẽ tự động được thực hiện lưu ký. Nhờ vậy, nhà đầu tư có thể dễ dàng thực hiện mua, bán, chuyển nhượng chứng khoán của các công ty Đại chúng mà mình đang năm giữ.

Lưu ký chứng khoán giúp nhà đầu tư giao dịch dễ dàng trên sàn

Cách thức hoạt động của hệ thống lưu ký

Hệ thống lưu ký chứng khoán bao gồm: Trung tâm lưu ký, Công ty chứng khoán, Ngân hàng thương mại (được Ủy ban Chứng khoán nhà nước cấp phép).

Khi thực hiện lưu ký thành công thông qua công ty chứng khoán, tài sản chứng khoán của nhà đầu tư sẽ được cất giữ an toàn tại Trung tâm lưu ký (VSD). Chứng khoán được lưu ký sẽ được ghi nhận vào tài khoản đứng tên nhà đầu tư dưới dạng số liệu điện tử.

Bởi vậy, sau khi thực hiện thành công giao dịch mua, bán, chuyển nhượng thì tài khoản của nhà đầu tư sẽ tăng hoặc giảm mà không cần sử dụng giấy tờ truyền thống.

Tại sao phải lưu ký chứng khoán?

Thực tế, nhà đầu tư không bắt buộc phải lưu ký chứng khoán. Tuy nhiên tại thị trường Việt Nam, lưu ký chứng khoán là điều kiện bắt buộc nếu nhà đầu tư muốn thực hiện việc mua, bán, chuyển nhượng chứng khoán qua sàn giao dịch của Trung tâm giao dịch chứng khoán.

Mặt khác, việc lưu ký chứng khoán còn mang một số ý nghĩa bao gồm:

• Tiết kiệm chi phí in ấn các chứng chỉ xác nhận quyền sở hữu chứng khoán.
• Giảm tình trạng tài sản chứng khoán bị hư hỏng, thất lạc hay đánh cắp.
• Đảm bảo và nâng cao tính thanh khoản của chứng khoán. Bởi lẽ, khi lưu ký thành công, nhà đầu tư sẽ dễ dàng thực hiện các giao dịch mua bán và chuyển nhượng chứng khoán hơn.
• Dễ dàng kiểm soát tài sản chứng khoán dưới dạng dữ liệu trên hệ thống lưu ký tập trung.

Nhà đầu tư không bắt buộc phải lưu ký chứng khoán

Các bước lưu ký chứng khoán

Bước 1: Sau khi mở tài khoản giao dịch chứng khoán thành công, nhà đầu tư cần hoàn thiện hồ sơ lưu ký bao gồm:

• Sổ/Giấy chứng nhận sở hữu cổ phần (bản gốc)
• CMND/Hộ chiếu (bản photo và bản gốc để đối chiếu) nếu khách hàng là cá nhân hoặc đăng ký kinh doanh (bản photo có công chứng) nếu khách hàng là tổ chức
• 03 bản Phiếu gửi chứng khoán giao dịch
• 01 Bản cam kết điều chỉnh thông tin

Bước 2: Hoàn thiện hồ sơ lưu ký và gửi về chi nhánh hoặc phòng giao dịch của công ty chứng khoán.

Bước 3: Nhân viên công ty chứng khoán sẽ kiểm tra và đối chiếu thông tin trên sổ cổ đông hoặc giấy chứng nhận quyền sở hữu chứng khoán với thông tin doanh nghiệp phát hành đã đăng ký với VSD.

Bước 4: Công ty chứng khoán sẽ hạch toán ghi tăng số chứng khoán tương ứng của nhà đầu tư lên hệ thống.

Những câu hỏi thường gặp khi lưu ký chứng khoán

Chứng khoán chưa lưu ký là gì?

Chứng khoán chưa lưu ký là loại chứng khoán tồn tại dưới dạng sổ cổ đông hoặc giấy xác nhận quyền sở hữu cổ phần. Nếu cổ phần mà nhà đầu tư đang nắm giữ thuộc công ty Cổ phần chưa phải Đại chúng hoặc đã là Đại chứng nhưng chưa đăng ký với VSD thì vẫn có thể thực hiện được giao dịch mua bán. Tuy nhiên, bên mua và bên bán sẽ cần gặp nhau trực tiếp, sau đó tự thỏa thuận về giá chuyển nhượng và hình thức thanh toán.

Phí lưu ký chứng khoán là gì? Phí lưu ký chứng khoán là bao nhiêu?

Phí lưu ký chứng khoán là khoản tiền nộp cho VSD để đảm bảo quyền sở hữu chứng khoán của nhà đầu tư tại các công ty chứng khoán.

Phí lưu ký chứng khoán cho các tài sản bao gồm: cổ phiếu, chứng chỉ quỹ, chứng quyền có đảm bảo là 300 VNĐ/tháng. Trái phiếu doanh nghiệp là 200 VNĐ/trái phiếu.

Trung tâm lưu ký chứng khoán là gì?

Trung tâm lưu ký chứng khoán (VSD) là tổ chức thực hiện nhiệm vụ: giao dịch, lưu ký và quản lý chứng khoán trong hệ thống giao dịch chứng khoán của một quốc gia.

Việc lưu ký chứng khoán tồn tại dưới dạng dữ liệu điện tử sẽ giúp nhà đầu tư thuận tiện hơn trong quá trình mua bán và giao dịch trực tiếp trên sàn chứng khoán. Hình thức nắm giữ có thay đổi từ hữu hình sang vô hình nhưng giá trị của nó hoàn toàn giống nhau.