Tiền điện tử - Đơn vị tiền tệ của tương lai

Tiền điện tử là gì?

Khái niệm

Tiền điện tử là tiền đã được số hóa, tức là tiền ở dạng những bit số. Tiền điện tử chỉ được sử dụng trong môi trường điện tử phục vụ cho những thanh toán điện tử thông qua hệ thống thông tin bao gồm hệ thống mạng máy tính, Internet và các phương tiện điện tử được lưu trữ trong cơ sở dữ liệu của tổ chức phát hành (bên thứ 3). Điều này có nghĩa là, bạn không thể cầm nắm và chỉ có thể sử dụng trên môi trường điện tử.

Tiền điện tử được biểu hiện dưới dạng bút tệ (một hình thái tiền tệ được sử dụng bằng cách ghi chép trong sổ sách kế toán của Ngân hàng) trên tài khoản mà khách hàng (người mua) mở tại tổ chức phát hành.

Hoặc cũng có thể hiểu, tiền điện tử là phương tiện thanh toán được bảo mật bằng chữ ký điện tử. Cũng như tiền giấy nó có chức năng là phương tiện trao đổi và tích lũy giá trị.

Nếu như giá trị của tiền giấy được đảm bảo bởi chính phủ phát hành thì đối với tiền điện tử, giá trị của nó được tổ chức phát hành đảm bảo bằng việc cam kết sẽ chuyển đổi tiền điện tử sang tiền giấy theo yêu cầu của người sở hữu.

Tiền điện tử là gì?

Sự khác biệt giữa tiền điện tử và tiền tệ truyền thống

Tiền điện tử (cryptocurrency) và tiền tệ truyền thống là hai loại tiền tệ khác nhau với các đặc tính và tính năng khác nhau. Dưới đây là một số sự khác biệt chính:

• Điều kiện phát hành: Tiền tệ truyền thống được phát hành bởi các tổ chức tài chính của chính phủ hoặc các tổ chức tín dụng, trong khi tiền điện tử được phát hành bởi các đối tác đào tạo hoặc các nhà phát triển.
• Cơ chế phát hành: Tiền tệ truyền thống thường được phát hành với một mức độ lớn và được kiểm soát bởi các cơ quan quản lý tài chính. Trong khi tiền điện tử được phát hành thông qua một quá trình đào tạo (mining) và số lượng tiền điện tử được giới hạn.
• Độ tin cậy: Tiền tệ truyền thống được xác định bởi độ tin cậy của chính phủ và các tổ chức tài chính, trong khi tiền điện tử được xác định bởi công nghệ blockchain và quy trình phát hành.
• Quy định pháp lý: Tiền tệ truyền thống thường được quy định bởi các tổ chức tài chính và các cơ quan quản lý tài chính của chính phủ, trong khi tiền điện tử có thể không được quy định hoặc được quy định một cách chưa rõ ràng tại một số quốc gia.
• Khả năng sử dụng: Tiền tệ truyền thống thường được sử dụng để mua hàng hoá và dịch vụ, trong khi tiền điện tử cũng có thể được sử dụng để mua hàng hoá và dịch vụ, nhưng hiện tại vẫn chưa được chấp nhận rộng rãi như tiền tệ truyền thống.
• Biến động giá: Giá trị của tiền tệ truyền thống thường ít biến động so với tiền điện tử, vì thị trường tiền điện tử thường có tính chất biến động cao hơn do sự ảnh hưởng của các yếu tố thị trường và tâm lý của các nhà đầu tư.

Tóm lại, tiền điện tử và tiền tệ truyền thống đều có những ưu điểm và hạn chế riêng của mình và được sử dụng trong các mục đích khác nhau.

Lịch sử ra đời của tiền điện tử

Sự phát triển của tiền điện tử

Tiền điện tử đã phát triển rất mạnh trong những năm gần đây. Ra mắt từ 2009 với Bitcoin, tiền điện tử dần mở rộng thị trường và phát triển thêm nhiều loại tiền điện tử mới như Litecoin, Ripple và Ethereum.

Công nghệ blockchain ngày càng phát triển và cho phép các giao dịch được thực hiện một cách nhanh chóng, đáng tin cậy và an toàn mà không cần sự can thiệp của bất kỳ bên trung gian nào.

Ngoài ra, sự phát triển của tiền điện tử cũng được thúc đẩy bởi việc các công ty lớn và các tổ chức tài chính đang bắt đầu thừa nhận và sử dụng nó.

Ví dụ: Các công ty như Microsoft, PayPal và Visa hiện nay đều đã cho phép khách hàng sử dụng tiền điện tử để thanh toán các sản phẩm và dịch vụ của họ giúp tiền điện tử trở nên phổ biến hơn và tăng giá trị của nó.

Tuy nhiên, việc phát triển của tiền điện tử cũng đồng nghĩa phải đối mặt với một số thách thức bao gồm: sự quy định và pháp lý, rủi ro bảo mật và sự biến động giá của thị trường tiền điện tử…

Với sự tiếp tục phát triển của công nghệ blockchain và sự tăng trưởng của thị trường tiền điện tử, tiền điện tử có thể sẽ tiếp tục phát triển mạnh mẽ trong tương lai.

Các sự kiện lịch sử quan trọng trong việc phát triển tiền điện tử

Từ năm 2009 tới nay, tiền điện tử không ngừng phát triển và tạo ra các sự kiện đáng nhớ quan trọng:

Dưới đây là một số sự kiện lịch sử quan trọng trong việc phát triển tiền điện tử:

• Năm 2009: Bitcoin ra đời bởi một người hoặc một nhóm người sử dụng bí danh Satoshi Nakamoto.
• Năm 2010: Người dùng đầu tiên sử dụng Bitcoin để mua một sản phẩm thực tế, khi một người Mỹ mua một chiếc bánh pizza bằng 10.000 Bitcoins.
• Năm 2011: Litecoin ra đời - một loại tiền điện tử được tạo ra bởi Charlie Lee, một kỹ sư phần mềm của Google.
• Năm 2012: Ripple ra đời - một loại tiền điện tử được tạo ra bởi công ty Ripple Labs, với mục đích tạo ra một hệ thống thanh toán trực tuyến nhanh chóng và chi phí thấp.
• Năm 2013: Giá trị của Bitcoin tăng vọt lên đến hơn 1.000 đô la Mỹ trước khi giảm mạnh trong một thời gian ngắn.
• Năm 2015: Ethereum ra đời - một nền tảng blockchain được tạo ra bởi Vitalik Buterin, với khả năng hỗ trợ việc tạo ra các ứng dụng thông minh (smart contracts) và các dApp.
• Năm 2017: Giá trị của Bitcoin tăng đột ngột lên đến hơn 20.000 đô la Mỹ trước khi giảm mạnh trong một thời gian ngắn.
• Năm 2018: Các sàn giao dịch tiền điện tử lớn như Bitfinex, Binance và Coinbase bắt đầu mở rộng sang các thị trường mới và cung cấp các dịch vụ thanh toán và giao dịch tiền điện tử cho các khách hàng trên toàn thế giới.
• Năm 2020: Sự gia tăng của đại dịch COVID-19 và sự suy thoái kinh tế toàn cầu đã làm tăng sự quan tâm đến tiền điện tử như một phương tiện lưu trữ giá trị và đầu tư.
• Năm 2021: Tesla công bố đã đầu tư 1,5 tỷ USD vào Bitcoin và sẽ chấp nhận Bitcoin làm phương tiện thanh toán cho sản phẩm của họ. Nhiều công ty tài chính lớn cũng bắt đầu cung cấp các dịch vụ liên quan đến tiền điện tử.

Các sự kiện lịch sử trên đóng vai trò quan trọng trong việc phát triển tiền điện tử đã góp phần đưa tiền điện tử trở thành một lĩnh vực quan trọng trong kinh tế và tài chính.

Các đồng tiền điện tử hiện nay

Hiện nay, rất nhiều loại tiền điện tử được ra đời và phát triển mạnh mẽ. Dưới đây là 2 loại tiền điện tử được đầu tư và sử dụng phổ biến hiện nay.

Bitcoin

Bitcoin ra đời vào năm 2009, là phiên bản đầu tiên của tiền điện tử và đang nắm giữ vị trí số 1 trong thị trường này với số vốn hóa thị trường lên đến 246 tỷ USD.

Bitcoin (ký hiệu: BTC, XBT, Bitcoin Sign.svg) là một loại tiền mã hóa, được phát minh bởi Satoshi Nakamoto dưới dạng phần mềm mã nguồn mở từ năm 2009. Bitcoin có thể được trao đổi trực tiếp bằng thiết bị kết nối Internet mà không cần thông qua một tổ chức tài chính trung gian nào.

Các đồng tiền điện tử hiện nay

Ripple

Ripple ra đời vào năm 2012, là hệ thống sổ cái phân phối, được ngân hàng sử dụng để theo dõi nhiều loại giao dịch, không chỉ riêng gì tiền điện tử và có số vốn hóa trên thị trường là 146 tỷ USD.

Ripple coin (XRP) là một hệ thống thanh toán tổng hợp theo thời gian thực (RTGS) còn gọi là Ripple Transaction Protocol (RTXP) hoặc giao thức Ripple. Ripple là một hệ thống phân tán mã nguồn mở đang nằm ở giai đoạn Beta, nhiều người vẫn nói Ripple là tên gọi chung của một loại tiền điện tử kỹ thuật số. 

Mạng lưới Ripple ra đời nhằm giúp cho mọi người có thể sử dụng dịch vụ ngân hàng, Paypal, thẻ tín dụng hay tổ chức tài chính với một mức chi phí cực kỳ thấp với tốc độ xử lý nhanh chóng. 

Ripple sử dụng công nghệ thuật toán chuỗi khối Blockchain tương tự như đồng tiền ảo Bitcoin, nhằm hỗ trợ tăng tốc giải quyết các giao dịch tài chính giữa các ngân hàng nhanh hơn.

Ethereum

Ethereum ra đời vào năm 2015, là loại tiền tệ phổ biến và đứng thứ 3 trong thị trường hiện nay với vốn số hóa thị trường là 95 tỷ USD.

Ethereum là một nền tảng điện toán có tính chất phân tán, công cộng, mã nguồn mở dựa trên công nghệ Blockchain. Nó có tính năng hợp đồng thông minh, tạo thuận lợi cho các thỏa thuận hợp đồng trực tuyến.

Cách sử dụng tiền điện tử

Mua bán hàng hóa và dịch vụ

Việc sử dụng tiền điện tử để mua bán hàng hóa và dịch vụ đang trở thành một xu hướng phổ biến trong thời đại kỹ thuật số hiện nay. Các tiền điện tử phổ biến như Bitcoin, Ethereum, Litecoin và Ripple cho phép người dùng thanh toán trả tiền một cách nhanh chóng, an toàn và tiện lợi.

Tuy nhiên, việc sử dụng tiền điện tử để mua hàng hoặc dịch vụ vẫn còn đối mặt với một số thách thức, bao gồm sự biến động giá, rủi ro bảo mật, và sự quy định và pháp lý.

Chuyển tiền qua biên giới

Người dùng có thể thực hiện chuyển tiền điện tử qua biên giới mà không cần thông qua các bên trung gian như ngân hàng hay cơ quan chính phủ. Tuy nhiên, việc làm này cũng đặt ra một số thách thức và rủi ro.

Khi thực hiện chuyển tiền qua biên giới cần đảm bảo các yêu cầu:

• Người gửi và người nhận cần có các ví điện tử được đăng ký và xác thực để có thể thực hiện giao dịch.
• Có các kế hoạch để tránh các rủi ro bảo mật, rủi ro giá và rủi ro pháp lý. Người gửi cần chắc chắn rằng tiền điện tử đã được chuyển đến địa chỉ ví điện tử đúng của người nhận, và không bị hack hay mất mát trong quá trình chuyển.
• Tuân thủ các quy định và pháp lý của các quốc gia liên quan đến việc chuyển tiền và tiền điện tử.

Việc chuyển tiền điện tử qua biên giới có thể mang lại nhiều lợi ích nhưng cũng đồng thời đặt ra nhiều thách thức và rủi ro. Người dùng cần phải cân nhắc kỹ trước khi thực hiện các giao dịch này và tuân thủ các quy định và pháp lý của các quốc gia liên quan.

Đầu tư vào tiền điện tử

Đầu tư vào tiền điện tử là một trong những cách để kiếm lời từ sự tăng giá của các loại tiền điện tử như Bitcoin, Ethereum, Litecoin, Ripple, và nhiều loại tiền điện tử khác.

Tuy nhiên, khi đầu tư vào tiền điện tử người dùng sẽ gặp phải các thách thức về sự biến động giá, rủi ro bảo mật của các loại tiền này. 

Để đầu tư vào tiền điện tử, người dùng cần phải mở một tài khoản trên một sàn giao dịch tiền điện tử và mua các loại tiền điện tử thông qua đồng USD hoặc các loại tiền tệ khác. Người dùng cũng có thể đầu tư vào các quỹ tiền điện tử hoặc các công ty liên quan đến tiền điện tử.

Lợi ích và rủi ro khi sử dụng tiền điện tử

Lợi ích của tiền điện tử

Tiền điện tử có nhiều lợi ích so với tiền tệ truyền thống. Cụ thể:

• Tiền điện tử là tiền tệ phi tập trung, không bị kiểm soát bởi bất kỳ một tổ chức hay cơ quan nào. Mang lại sự tự chủ và độc lập cho người dùng và giúp tránh được các rủi ro liên quan đến việc các tổ chức hay cơ quan quản lý tiền tệ.
• Tiền điện tử là tiền tệ toàn cầu, có thể được sử dụng trên toàn thế giới mà không phụ thuộc vào các tổ chức hay cơ quan chính phủ.
• Tiền điện tử được sử dụng công nghệ mã hóa để bảo vệ các giao dịch và thông tin cá nhân của người dùng. Đồng thời đảm bảo an toàn và bảo mật cho người dùng khi thực hiện các giao dịch.
• Tiền điện tử có thể được lưu trữ trên các ví điện tử và không cần phải mất phí cho các bên trung gian như ngân hàng hay cơ quan chính phủ để lưu trữ.
• Các giao dịch với tiền điện tử được thực hiện nhanh chóng và hiệu quả trong vòng vài phút hoặc ít hơn, không cần phải chờ đợi như các giao dịch với tiền tệ truyền thống.

Tuy nhiên việc đầu tư vào tiền điện tử cũng đồng thời đặt ra một số rủi ro và thách thức và người dùng cần phải tìm hiểu kỹ trước khi quyết định đầu tư.

Rủi ro của việc sử dụng tiền điện tử

Việc sử dụng tiền điện tử mang lại một số rủi ro:

• Giá trị của tiền điện tử biến động thường xuyên và nhanh chóng. Vì vậy, đầu tư vào tiền điện tử có thể mang lại lợi nhuận lớn, nhưng đồng thời cũng có thể gây ra thiệt hại nếu giá trị của tiền điện tử giảm đột ngột.

Giá trị tiền tiện tử biến động thường xuyên

• Tiền điện tử được lưu trữ trong các ví điện tử nên dễ xảy ra tình trạng mất hết tiền điện tử nếu ví điện tử bị hack hoặc mất. Điều này rất đáng lo ngại nếu người dùng lưu trữ mật khẩu hoặc khóa riêng tư của họ không an toàn.
• Tiền điện tử không được bảo đảm bởi bất kỳ một tổ chức hay cơ quan nào. Nếu sàn giao dịch tiền điện tử bị hack hoặc phá sản, người dùng có thể mất tiền của họ mà không có bất kỳ sự bảo đảm nào.
• Tiền điện tử không được quản lý và điều chỉnh bởi các cơ quan chính phủ nên một số hoạt động liên quan đến tiền điện tử có thể bị cho là các hoạt động phi pháp như rửa tiền, trốn thuế hoặc tài trợ cho các hoạt động phi pháp.
• Tiền điện tử hoạt động dựa trên công nghệ mã hóa để bảo vệ các thông tin giao dịch và thông tin cá nhân của người dùng nên nếu các mã hóa này bị phá vỡ, người dùng có thể mất các thông tin quan trọng của họ.

Sử dụng tiền điện tử mang lại nhiều tiềm năng và cơ hội đầu tư, nhưng cũng có những rủi ro đáng lo ngại. Người dùng cần phải tìm hiểu kỹ và đưa ra quyết định dựa trên những thông tin và kiến thức đầy đủ để giảm thiểu rủi ro.

Những thách thức đối với tiền điện tử

Khả năng chấp nhận của người dùng

Khả năng chấp nhận của người dùng đối với tiền điện tử phụ thuộc vào nhiều yếu tố khác nhau, bao gồm cả tính tiện lợi và độ an toàn của tiền điện tử cũng như mức độ đáp ứng của người dùng đối với công nghệ mới. Tuy nhiên, việc chấp nhận tiền điện tử vẫn còn đối mặt với một số thách thức, bao gồm:

• Giá trị của tiền điện tử có thể biến động nhanh chóng nên người dùng đôi khi không muốn chấp nhận tiền điện tử vì sợ giá có thể giảm đột ngột.
• Một số người dùng vẫn chưa có sự tiếp cận đầy đủ với công nghệ tiền điện tử nên không chấp nhận nó như một hình thức thanh toán.
• Một số quốc gia và khu vực vẫn chưa có quy định rõ ràng về tiền điện tử nên việc chấp nhận tiền điện tử có thể gặp khó khăn.

Với sự phổ biến của công nghệ tiền điện tử, nhu cầu của người dùng về sự tiện lợi và an toàn trong giao dịch tài chính, khả năng chấp nhận tiền điện tử của người dùng có thể tăng lên trong tương lai.

Luật pháp và quy định

Tại Việt Nam, tiền điện tử được quy định bởi Luật Đầu tư số 2020 và Thông tư 23/2019/TT-NHNN của Ngân hàng Nhà nước Việt Nam. Cụ thể:

Luật Đầu tư số 2020

• Định nghĩa và quản lý hoạt động của các loại tiền điện tử.
• Quy định các chủ thể có thể thực hiện hoạt động liên quan đến tiền điện tử bao gồm các tổ chức tài chính, doanh nghiệp, cá nhân.
• Quy định về quản lý và giám sát hoạt động của các tổ chức, cá nhân thực hiện hoạt động liên quan đến tiền điện tử.

Thông tư 23/2019/TT-NHNN

• Quy định về hoạt động cung cấp dịch vụ ví điện tử.
• Quy định về các yêu cầu về vốn, mạng lưới, hệ thống thông tin, bảo mật thông tin và quản lý rủi ro đối với các tổ chức cung cấp dịch vụ ví điện tử.
• Quy định về việc chấp nhận thanh toán bằng tiền điện tử.

Ngoài ra, cũng có một số quy định khác liên quan đến tiền điện tử, bao gồm:

• Nghị định 149/2018/NĐ-CP quy định về hoạt động kinh doanh tiền điện tử.
• Thông tư 19/2016/TT-NHNN quy định về việc thực hiện giao dịch thanh toán trên mạng internet của Ngân hàng Nhà nước Việt Nam.
• Luật Ngân hàng 2010, quy định về hoạt động của các tổ chức tín dụng, bao gồm việc thực hiện thanh toán bằng tiền điện tử.

Tóm lại, tại Việt Nam, tiền điện tử được quản lý và giám sát chặt chẽ bởi các quy định và luật pháp của Nhà nước. Người dùng, các tổ chức và doanh nghiệp cần tuân thủ các quy định này khi sử dụng hoặc thực hiện hoạt động liên quan đến tiền điện tử.

Tính bảo mật của tiền điện tử

Mặc dù tiền điện tử có tính bảo mật cao, nhưng vẫn tồn tại một số thách thức về tính bảo mật mà người dùng cần phải đối mặt. Cụ thể:

• Các cuộc tấn công mạng như tấn công DDoS, tấn công phishing hay tấn công mã độc nhằm vào các sàn giao dịch tiền điện tử hoặc ví điện tử có thể dẫn đến việc mất tài sản của người dùng. 
• Khi người dùng mất khóa bí mật hoặc chia sẻ khóa bí mật của mình, người khác có thể truy cập vào tài khoản của họ và thực hiện các giao dịch trái phép.
• Các lỗi trong mã nguồn của các loại tiền điện tử giúp các hacker khai thác và thực hiện các cuộc tấn công mạng nhằm vào các ví điện tử hoặc các sàn giao dịch.
• Trong một số trường hợp, các cuộc giao dịch tiền điện tử có thể không được xác thực đầy đủ, dẫn đến việc mất tài sản của người dùng.
• Việc xác thực danh tính của người dùng có thể gặp khó khăn trong một số trường hợp dẫn đến việc các tài khoản bị lạm dụng hoặc bị tấn công.

Vì vậy, để đảm bảo tính bảo mật của tiền điện tử, người dùng cần phải thực hiện các biện pháp bảo mật đáng tin cậy và các nhà phát triển tiền điện tử cũng cần phải liên tục nâng cao tính bảo mật của mã nguồn và hệ thống của mình để đối phó với các cuộc tấn công mạng.

Thị trường tiền điện tử tại Việt Nam

Tiền điện tử đã trở thành khái niệm quen thuộc với hầu hết các thị trường tài chính trên thế giới tuy nhiên chỉ mới xuất hiện và nở rộ vài năm gần đây ở Việt Nam.

Đặc biệt là cơn sốt đồng tiền Bitcoin đã khiến tiền điện tử trở nên “hot” hơn bao giờ hết.

Xuất hiện từ năm 2009, đồng Bitcoin đang thu hút sự quan tâm của giới đầu tư. Doanh nghiệp quản lý sàn giao dịch Bitcoin đầu tiên tại Việt Nam cho biết, đồng tiền này đang tăng trưởng đến 2 con số mỗi năm về lượng người dùng, giá trị giao dịch trung bình mỗi ngày hiện lên đến hàng nghìn USD.

Vừa qua, Thủ tướng Chính phủ cũng đã phê duyệt đề án hoàn thiện khung pháp lý để quản lý, xử lý đối với các loại tài sản tiền điện tử. Với đề án này, các hình thức tiền điện tử như Bitcoin sẽ được thừa nhận cũng như có hình thức quản lý phù hợp.

Mặc dù tiền điện tử được hợp pháp hóa tại nhiều quốc gia nhưng Công văn số 5747 của NHNN gửi Văn phòng Chính phủ đã khẳng định các loại tiền điện tử như trên không phải là tiền tệ và không phải là phương tiện thanh toán hợp pháp theo quy định chung của pháp luật Việt Nam. Tuy nhiên, một thực tế không thể phủ nhận là tiền điện tử vẫn tiếp tục phát triển trên thị trường Việt Nam.

Tiền điện tử đã và đang là xu thế tất yếu trong quá trình tiến hóa của tiền tệ cũng như khoa học công nghệ thông tin. Nhiều người đã sớm nhận ra điều này và nhanh chóng đầu tư vào đồng tiền này, bằng chứng là không ít người đã sở hữu khối tài sản kếch xù từ Bitcoin, Ethereum, LiteCoin, Ripple...

Các câu hỏi thường gặp về tiền điện tử

Tiền điện tử là gì?
Tiền điện tử là một loại tiền tệ dựa trên công nghệ blockchain và được sử dụng để thực hiện các giao dịch trực tuyến ở các sàn giao dịch online.

Blockchain là gì?
Blockchain là một công nghệ lưu trữ dữ liệu phân tán và được sử dụng để lưu trữ thông tin về các giao dịch tiền điện tử.

Các giao dịch được lưu trữ trên một chuỗi các khối, mỗi khối có chứa thông tin liên quan về các giao dịch và mã hóa để đảm bảo tính toàn vẹn của dữ liệu khách hàng.

Làm thế nào để mua tiền điện tử?
Bạn có thể mua tiền điện tử thông qua các sàn giao dịch tiền điện tử trực tuyến nhanh chóng và tiện lợi. Chỉ cần đăng ký tài khoản trên các sàn này, bạn có thể sử dụng tiền của mình để mua tiền điện tử.

Tiền điện tử có được chính phủ công nhận không?
Hiện tại, các quốc gia vẫn đang xem xét cách thức quản lý tiền điện tử. Một số quốc gia đã công nhận tiền điện tử như một hình thức thanh toán hợp pháp, trong khi các quốc gia khác vẫn chưa đưa ra quyết định chính thức về việc công nhận tiền điện tử.

Tuy nhiên, hiện nay Chính phủ Việt Nam vẫn chưa công nhận tiền điện tử là một phương thức thanh toán.

Tuy nhiên cũng có không ít người cho rằng tiền điện tử là cơ hội đầu cơ, “trò chơi đa cấp”, cũng như ẩn chứa nguy cơ gian lận, rủi ro an ninh và bị đánh cắp thông tin.